Postanowiłem założyć ten temat w związku z tym, że wielu Forumowiczów ( w tym i ja ) postanowiło poeksperymentować ze światłami, by polepszyć czasami kiepskie możliwości wysłużonych lamp - czy poprzez wymianę, czy poprzez regenerację, czy poprzez "polepszenie" możliwości żarówek. Pragnę także rozwiać kilka "internetowych legend".
Zatem po kolei.
1. Jakie lampy oświetlają drogę w moim aucie?
Z przodu autka znajduje się najczęściej zespolony reflektor, który zawiera:
- światło postojowe
- światło mijania ( krótkie )
- światło drogowe ( długie )
- opcjonalne światło przeciwmgłowe
2. Co to jest homologacja, i czy moje lampy powinny być homologowane?
Homologacja lampy jest to - w uproszczeniu - dopuszczenie jej do użytkowania, czyli do ruchu. Każdy samochód powinien posiadać homologowane lampy, w przeciwnym wypadku nie powinien być dopuszczony do ruchu, a co za tym idzie - jazda z niehomologowanymi lampami grozi utratą dowodu rejestracyjnego i mandatem.
Dodatkowo, brak homologacji na lampy może być przyczyną poważniejszych konsekwencji, już śpieszę z przykładem: nastąpiła stłuczka nie z naszej winy, kierowca innego pojazdu zajechał nam drogę. Jednak wezwał policję i stwierdził, że został oślepiony naszymi światłami. Policjant stwierdza, że w naszym pojeździe znajdowały się lampy bez homologacji i w tym momencie wina za spowodowanie stłuczki nie z naszej winy i tak spada na nas! Stajemy się sprawcą ze wszelkimi konsekwencjami: mandat, zniżki, odebranie dowodu, itp.
3. Jak homologowane są lampy i co muszę wiedzieć kupując nowe?
Lampa, tak potocznie ją nazywając, to bardzo skomplikowany układ optyczny - serio!
Jest on projektowany pod konkretne źródło światła, pod konkretny samochód, pod konkretne żarówki, pod konkretne szkło.
Homologacja obejmuje właśnie te elementy: mówi nam w jakich krajach można używać reflektora ( USA, Europa, kraje o ruchu lewostronnym ) oraz jakich żarówek używać.
Kupując nową lampę musimy upewnić się:
- czy lampa jest dopuszczona do ruchu w Polsce
- na jaki typ źródła światła lampa posiada homologacje
4. Jakie są typy homologacji?
Na kloszu lampy, na mocowaniach lub plastikowych elementach wybijane są cechy homologacji.
Dla nas najistotniejsze to, czy lampa posiada homologację "E", czyli dopuszczenie do ruchu w Europie.
Może występować jako samodzielna litera "E" w kółku, lub może występować przy niej numer, który oznacza kraj wydający homologację:
E1 - Niemcy
E2 - Francja
E3 - Włochy
E4 - Holandia
E5 - Szwecja
E6 - Belgia
E7 - Węgry
E8 - Czechy
E9 - Hiszpania
E10 - Jugosławia
E11 - Wielka Brytania
E12 - Austria
E13 - Luksemburg
E14 - Szwajcaria
E20 - Polska
Oczywiście nie oznacza to, że w Polsce możemy używać tylko lamp z homologacją E20 - każda jest akceptowana, gdyż kraje UE zobowiązane są do akceptowania swoich homologacji.
Następnie na kloszu znaleźć możemy informację jakie źródło światła może być używane w lampie:
A - Pozycyjne
B - Przeciwmgłowe
C - Mijania
R - Drogowe
CR - Drogowe i mijania
C/R - Drogowe albo mijania
HC - Halogenowe mijania
HR - Halogenowe drogowe
HCR - Halogenowe drogowe i mijania
HC/R - Halogenowe drogowe albo mijania
DC - Ksenonowe mijania
DR - Ksenonowe drogowe
DC/R - Bi-xenon
Znak ukośnika "/" oznacza, że dane lampy nie mogą świecić się jednocześnie.
Zagadnienie dlaczego te literki mają takie wielkie znaczenie opiszę później, bo to bardzo ważna rzecz.
Dodatkowo, na kloszu najczęściej naniesiony jest typ żarówki, który może być użyty:
H1, H3, H4, H7 dla żarówek halogenowych, oraz D2S lub D2R dla lamp wyładowczych ( xenon ).
Należy pamiętać, co jeszcze raz powtórzę, że lampa posiada homologację jedynie gdy używa się jej z typem żarówki, dla jakiej została zaprojektowana!
Dla przykładu: jak odczytać homologację lampy, która posiada oznaczenie na kloszu: "HC/R 25 E3 03A 32507" ?
Już wyjaśniam:
"HC/R" oznacza lampę halogenową ( "H" ), "C" światło mijania, a "R" światło drogowe. Ukośnik mówi, że światła te nie mogą świecić jednocześnie;
"25" dostarcza nam informacji o intensywności światła reflektora;
"E3" oznacza, że reflektor został zatwierdzony zgodnie z obowiązującymi przepisami UE we Włoszech;
"03A" oznacza, że w reflektorze zawarte jest światło postojowe ( "A" ), a przepisy go dotyczące zmieniano trzy razy;
"32507" to pięciocyfrowy numer homologacyjny.
Dodatkowo na lampie mogą znajdować się wybite strzałki, które informują czy reflektor jest dopuszczony do ruchu prawostronnego ( "<--" lub brak strzałek ), lewostronnego ( "-->" ) lub lampy są symetryczne i można używać ich w USA ( "<-->" ).
5. W skrócie: kupuję nowe lampy, jakie muszą mieć homologacje?
Aby móc bezpiecznie poruszać się po Polskich drogach, Twoja lampa musi mieć którąkolwiek z homologacji "E", być dostosowana do ruchu prawostronnego oraz muszą być w niej założone odpowiednie żarówki.
6. Nowe lampy: cleary, soczewki - czym różnią się od fabrycznych?
Zasadniczo należy wiedzieć ważną rzecz: reflektor to skomplikowany system optyczny, chociaż może wydawać się inaczej.
W każdej lampie znajdują się trzy podstawowe elementy:
- źródło światła
- odbłyśnik
- soczewka
Reflektor produkuje strumień światła o określonych parametrach kształtu, granicy światła/cienia oraz kierunku padającego światła.
Dzieje się tak właśnie poprzez współpracę odbłyśnika i soczewki.
Fabryczne reflektory z naszych aut posiadają gładki odbłyśnik, a soczewka zintegrowana jest ze szkłem - to właśnie te dziwne paski, przez które nie widać naszych pięknych odbłyśników. To one odpowiadają za kształt padającego na ziemię światła.
Nowoczesne reflektory zbudowane są inaczej: szkło jest gładkie, natomiast soczewka formująca światło znajduje się na odbłyśniku - dlatego odbłyśniki w nowszych autach mają takie fajne kształty. Oczywiście także i takie reflektory można kupić do naszych klasyków.
Soczewka - w sensie stricte - czyli tzw. "projektor" to najnowszy typ lamp stosowanych w autach: posiada on dosłownie kształt soczewki, fragmentu sfery. Jest to najoptymalniejszy typ reflektora. Oczywiście także i takie można zamontować w "dwusecie"
Tu ważna sprawa - polerowanie szkieł.
Przerabianie fabrycznych lamp na "cleary" jest bez sensu, gdyż zcierając fabryczną soczewkę z szyby pozbawiasz się jakichkolwiek właściwości reflektora - równie dobrze możesz zamontować z przodu lampkę biurową, efekt będzie podobny.
7. Typy żarówek
Żarówki montowane w lampach dzielimy zasadniczo na trzy typy:
- halogenowe
- xenonowe
- diodowe
Żarówki halogenowe to typowe żarówki znane nam od lat. Pobierają dużo energii ( typowa żarówka to ok. 55W ), generują białe światło o temperaturze ok. 3500K, są dość nietrwałe, głównie ze względu na temperaturę, która także niszczy nasze odbłyśniki.
Typy trzonków to H1, H3, H4 i H7. Żarówka H4 to jedyna, która posiada dwa żarniki i działo jako światło mijania i drogowe.
Żarówki xenonowe ( wyładowcze, nazywane także palnikami ) to nowocześnieszy typ żarówek, w których świecenie następuje poprzez wyładowania elektryczne w bańce z gazem. Pobierają mniej energii ( typowo około 30W ), ale do pracy wymagają wysokiego napięcia, bo ok. 80V, dlatego wymagają przetwornicy. Lampy są trwalsze i generują białe światło ( 4300K ), ale można kupić także jaśniejsze ( 6000K ), aż do błękitnego ( 8000K ).
Typy żarówek to D2S ( do lamp z odbłyśnikiem ) oraz D2R ( do lamp z projektorem ).
H.I.D. to także określenie na xenon - to po prostu High Intensity Discharge.
Żarówki diodowe, czyli LED, to nowość, ale niestety nielegalna w naszym kraju. Pomimo, że można kupić dowolną żarówkę ( H1, H3, H4, H7 ) zbudowaną o układy SMD 5050 to jazda z nimi grozi utratą dowodu, chyba, że reflektor posiada lampę do jazdy dziennej zbudowaną w oparciu o taką żarówkę.
8. Temperatura barwowa, czyli kolor
Temperatura barwowa to w skrócie kolor, na jaki świeci żarówka.
Określa się ją w stopniach Kelvina ( "K" ).
Nasze słońce daje światło o temperaturze ok. 3000K.
Typowe żarówki samochodowe to ok. 3500K.
Światło zimne białe to temperatura minimum 4300K, światło wpadające w odcienie "zimnej stali" to ok. 5000K, natomiast błękitne to 8000K.
9. Xenon. Z czym to jeść?
Xenonowe źródła światła nie mogą być zastosowane w każdym reflektorze.
Generują one bardzo mocny strumień światła ( ponad 2000 lumenów ) i podlegają osobnym przepisom prawnym.
W skrócie: nowe samochody wyposażone w wyładowcze źródła światła muszą być wyposażone w:
- samopoziomowanie reflektorów ( czujnik na tylnych wahaczach );
- wysokociśnieniowe spryskiwacze lamp.
Jest to jasno określone w przepisach.
Xenon dokładany do samochodu nie musi posiadać samopoziomowania ( musi być regulacja ręczna ), ale musi być zmywanie lamp.
Aby założyć palnik xenonowy, nasza lampa musi posiadać homologację "DC DR" lub "DC/R" dla światła bixenonowego, musimy posiadać żarówkę z odpowiednim trzonkiem ( "D2S" lub "D2R" ) z homologację "E" oraz przetwornicę z homologację "E".
10. H.I.D. z Allegro - czy mogę założyć?
To zależy.
Już śpieszę z wyjaśnieniami.
Jak przeczytaliście powyżej, aby używać palników xenon lampa musi posiadać homologację na ten typ źródła światła. Dodatkowo musimy używać homologowanych palników wskazanych na lampie ( np. "D2S H7" oznacza, że możemy zastosować palnik D2S lub H7 ) oraz homologowanych przetwornic. To bardzo ważne, aby wszystkie te elementy posiadały homologację, gdyż ich brak grozi problemami przy kontroli drogowej lub podczas przeglądu rejestracyjnego.
Kiedy nie można używać magicznych zestawów za 180 PLN?
W przypadku, kiedy nasza lampa ma jedynie homologację na halogenowe źródła światła "HC HR" lub "HC/R" oznacza to, że nie wolno zastosować xenonowych żarówek!
Sprzedawcy oczywiście twierdzą inaczej - że wymieniamy jedynie źródło światła i to nie ma znaczenia, ale niestety jest to wielkie kłamstwo i doskonale o tym wiedzą. Używanie żarówek xenonowych z trzonkami pasującymi do zwykłych lamp jest NIELEGALNE i grozi za to zabranie dowodu lub brak przeglądu, o mandacie nie wspomnę. Dlaczego?
Dlatego, że chodzi to o konstrukcję żarówki.
Żarówki halogenowe posiadają żarnik, którego umieszczenie wobec trzonka podlega tolerancji rzędu dziesiątych części milimetra, jednym
słowem - źródło światła znajduje się zawsze w tym samym miejscu.
Natomiast w palnikach wyładowczych światło pojawia się na całej powierzchni bańki, gdyż bańka wypełniona jest gazem. To sprawia, że źródło światła wcale nie znajduje się w miejscu gdzie spodziewali się go projektanci reflektora.
Dlatego założenie do zwykłego reflektora żarówki xenonowej ( np. H4 ) sprawia, że wcale nie dysponujemy lepszym, jaśniejszym światłem - dysponujemy światłem bardziej rozproszonym, najciemniejszym na środku obszaru świecenia (!) i z niewyraźną granicą światło-cień. Jednym słowem - świecimy wszędzie, tylko nie tam gdzie chcemy, przy okazji oślepiając kierowców jadących z naprzeciwka ( za to odpowiada rozmyta granica światło-cienia ).
Dlatego za xenony w niehomologowanych lampach "lecą" dowody rejestracyjne - bo są one faktycznym zagrożeniem na drodze, a nie bo taki jest wymysł władzy.
11. Światła do jazdy dziennej
Zazwyczaj są to lampki zbudowane z jasnych diod LED, Jednakże nawet i to proste urządzenie obostrzone jest szeregiem norm i wymogów.
Aby móc bezpiecznie używać lamp do jazdy dziennej, muszą one posiadać homologację "E" oraz oznaczenie "DRL" lub "RL" wybitą na kloszu. Tylko takie lampy są legalne, jazda z każdymi innymi będzie skutkować mandatem za jazdę bez świateł.
Homologowane LEDy muszą spełniać szereg wymagań:
- intensywność światła od 400 do 1200 kandeli ( cd )
- minimalna powierzchnia świecenia to 20 cm2
- automatycznie włączanie świateł DRL wraz z rozruchem pojazdu
- automatyczne wyłączanie świateł DRL w momencie włączenia świateł postojowych, mijania lub drogowych, przy czym:
- wyłączenie nie może nastąpić w przypadku krótkotrwałego użycia świateł drogowych ( "mryganie długimi" )
Dodatkowo montaż tych świateł określają przepisy:
Lampy takie muszą być umieszczone:
- symetrycznie względem osi pojazdu;
- na równej wysokości;
- w odległości od ziemi do dolnej krawędzi lampy minimalnie 25 cm, od ziemi do górnej krawędzi maksymalnie 150 cm;
- odległość między lampami mierzona od wewnętrznej krawędzi nie może wynosić mniej niż 60 cm, chyba że szerokość pojazdu jest mniejsza niż 130 cm - wtedy odległość minimalna wynosi 40 cm;
- lampy nie mogą wystawać poza boczny obrys pojazdu lub być zamontowane dalej niż 40 cm od niego.
Po spełnieniu tych wymagań możemy cieszyć się w pełni legalnymi diodami, brakiem problemów oraz oszczędnością palowa - szczególnie, że oprócz lamp DRL nie musi świecić się nic - ani postojówki, ani oświetlenie tablicy.
Na koniec...
Mam nadzieję, że dowiedzieliście się czegoś ciekawego i zrozumieliście, że przednie lampy to nie tylko szkło i żarówka - to sprawa mająca bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo na drogach, gdyż lampy źle ustawione, z niewłaściwymi żarówkami czy "tuningowane w garażu" to nie poprawa oświetlenie drogi, ale realne zagrożenie.
Jeśli Twoje lampy słabo świecą: wymień żarówki, zregeneruj odbłyśniki albo kup nowe lampy - ale nigdy nie kombinuj, nie wstawiaj "kosmicznych" żarówek "+90%", nie wstawiaj ksenonów, nie poleruj szkieł... to nie opłaci się Tobie, a nam gorzej się jeździ.
Źródła:
- Regulamin nr 48 Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ;
- Dyrektywa Komisji UE nr 97/30/WE;
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 4 maja 2009 r.
Wkrótce zmontuję temat o lampach na tył
